Mansholt 3.0 op Knepp Estate en in New Forest

Inspireren en verbinden. Dát wilde Rewilding de Veluwe met de studiereis begin juni naar het Engelse Knepp Estate en New Forest. Beide ambities zijn meer dan behaald volgens de – zonder overdrijven – dolenthousiaste deelnemers. Op pad met een groep van 22 mannen en vrouwen die zich allemaal sterk maken voor wilde(re) natuur op en om de Veluwe. Volgend jaar in juni organiseren we de reis opnieuw! Dus noteer in je agenda en meld je gewoon alvast vrijblijvend aan via info@ark.eu. 

Bont gezelschap

Met recht een bont gezelschap stapte maandagochtend 5 juni in 3 minibusjes richting de ferry in Calais. Ecologen, landgoedeigenaren, agrariërs, natuurbeheerders, ambtenaren, natuurondernemers en een Rewilding-hoogleraar vormden tezamen de grootste rijkdom van deze reis. Want al boden beide rewilding-gebieden gespreksstof te over, het was toch echt de interactie en openheid tussen al deze mensen die de reis zo waardevol maakte.

Inspiratie voor de Nederlandse landbouwtransitie

Dinsdagochtend verzorgden Jason Emrich (rentmeester van het eerste uur op Knepp Estate) en ecologe Penny Green (die van de clips en de podcast) een introductie over Knepp. Ook nu was de ontmoetingsruimte een sfeervol omgebouwde stal, waar grote prenten van onze eigen Jeroen Helmer de muren sierden. Jason ging tijdens de presentatie vooral in op de zakelijke transitie van het voormalige, intensieve melkveebedrijf, dat op rand van een faillissement besloot het stuur volledig om te gooien. Landgoedeigenaar Sir Charlie Burrell gaf vanaf het jaar 2000 1.100 hectare landbouwgrond terug aan de natuur en bouwde een business case op verhuur van zijn vastgoed, ecotoerisme en verkoop van ‘wildernisvlees'. Na 20 jaar begrazing door runderen, varkens, damherten, reeën, edelherten, varkens en Exmoorponies is één van de meest biodiverse gebieden van Engeland ontstaan, met een groeiend aantal zomertortels, een soort die in geheel Europa een neerwaartse trend laat zien,met 37 van de 52 dagvlindersoorten die in dit deel van Engeland voorkomen, waaronder de grootste populaties van de zeldzame grote weerschijnvlinder en de sleedoornpage in het Verenigd Koninkrijk, 13 van de 18 vleermuissoorten die in dit deel van Engeland voorkomen en andere bijzondere soorten. Een successtory wat natuur betreft en het nieuwe verdienmodel loopt vele malen beter dan het agrarisch model. Maar kent ook zijn eigen weerbarstigheid. Verlieslijdende onderdelen staan al gauw zij aan zij met winstgevende takken. Variatie in tijd (prijsontwikkelingen, trends, ziektes et cetera), schaalvergroting of juist kleinschaliger gaan werken, het ‘in de vingers krijgen’ en systemen de tijd geven om te gaan werken, kunnen allemaal het verschil zijn tussen winst en verlies.

Na dit informatieve intro verkenden we in twee groepen met zeer kundige gidsen een deel van het landgoed. De uitgebreide lunch van topkok Martina werd gevolgd door een vrije middag voor iedereen. Er werden prachtige ontdekkingen gedaan, niet in de laatste plaats de sprookjesachtige eikenweerschijnzwam.

Vernatting in New Forest

New Forest is politiek, sociaal-cultureel en beleidsmatig gezien misschien wel net zo complex als de Veluwe. Maar ook wat natuurlijk systeemherstel betreft, zijn er grote parallellen tussen beide uitgestrekte gebieden. New Forest is weliswaar meer intact, meer divers, vaak rijker (bodems) en meer soortenrijk dan de Veluwe, het herstel van wetlands, venen en beken waaraan in New Forest al op grote schaal gewerkt is, heeft ook voor een veerkrachtige toekomst van de Veluwe grote relevantie en belang.

Magisch moment

Onze gids, ervaren ecoloog en rewilder in hart en nieren Jonathan Spencer inspireerde de groep te durven loslaten en vertrouwen hebben in de veerkracht van natuur. De deelnemers werden bevestigd (nog) sterker op dat spoor in te zetten. Het bezoek aan een diep onder reusachtige eikenbomen verscholen veen of ‘bog’ dat sinds het einde van de laatste ijstijd, zo'n 12.000 jaar geleden nog nooit door mensenhanden was aangeraakt en zich ongestoord heeft kunnen ontwikkelen - ook voor Engelse begrippen heel bijzonder - vormde een bijna magisch moment.

Uit de loopgraven en voorwaarts!

Verbinding en interactie. Twee sleutelbegrippen voor dynamische, veerkrachtige natuur, maar ook voor relaties tussen belanghebbenden op de Veluwe. En daarbuiten. Tijdens deze reis bleek het opnieuw: in de kern willen we allemaal hetzelfde. Meer natuur, betere natuur, wildere natuur. Met hooguit nuanceverschillen in hoe we die begrippen invulling geven. De overeenkomsten tussen denkbeelden over natuur, bleken vele malen groter dan de verschillen. Toch trekken we ons al gauw terug in onze loopgraven. Respect voor elkaar en interesse in het tussenliggende gebied waar we wél verschillen, schept ruimte voor vooruitgang. We kunnen van elkaar leren. Met dat in onze gedachten namen we in Calais afscheid van elkaar. Geïnspireerd om ons nóg meer in te zetten voor wildere natuur. Of zoals één van de deelnemers het opschreef ‘Nu verder aan de slag. Er liggen immers kansen, klein en groot, nu bodem en water meer sturend gaan worden op functies en grondgebruik. Op naar Mansholt 3.0!’.

Foto’s: Marcel Snijder, Douwe Joustra, Jorrit Geerlinks, Marieke Reisinger