Water vertragen in Wallonië

De Geul en de Gulp zijn de laatste jaren regelmatig in het nieuws. De gewoonlijk rustig kabbelende riviertjes, die je zelfs eerder beken zou noemen, veranderen bij hevige regenval in woeste waterkolken en modderstromen. Daarbij maken ze gebruik van de hele dalvlakte waar tegenwoordig minder ruimte voor water is door bebouwing en landbouw. En dat levert grote problemen op.

Meer heftige regenbuien en het glooiende landschap van Zuid Limburg zorgen ervoor dat regenwater zich snel in de riviertjes verzamelt. Sinds 2018 werkt ARK samen met partners Natagora, Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren en Staatsbosbeheer aan een veiliger grenzenloos Gulpdal. Een project dat wordt gefinancierd door de Nationale Postcode Loterij. Met natuurlijke maatregelen geven we het water zoveel mogelijk ruimte en vertraging. Daar waar de regendruppel valt op plateau, flank of bodem van het beekdal moet hij zo snel mogelijk de bodem in trekken. De bodem moet daartoe voldoende poreus of luchtig zijn, zodat er plek is voor al dat water. Een gezonde bodem met veel bodemleven en doorworteling van grassen, kruiden en houtige gewassen werkt als een soort spons. Water wordt erin opgenomen wanneer het regent en heel langzaam weer afgegeven in droge perioden.

In landbouwgebied op de flanken van het beekdal is het belangrijk om op de juiste manier landbouw toe te passen: geen akkers maar permanent grasland of fruitbomen op steile hellingen en daar waar toch akkers liggen deze te omringen met een buffer van 20m brede grasstroken zodat de voedselrijke toplaag met gewasbeschermingsmiddelen niet de beken en riviertjes instroomt. Voldoende lijnvormige elementen van struiken en bomen helpen ook om sterke afstroom van water te remmen en het water beter en dieper in de bodem te infiltreren.

Het water dat uiteindelijk vertraagd in de riviertjes terecht komt moet zoveel mogelijk de ruimte krijgen om de beekdalvlakte in te lopen. Ook daarmee wordt de afvoerpiek vertraagd en verkleind, waardoor het risico op problemen en overlast afneemt. Door maaiveld te verlagen langs de riviertjes en nevengeulen te maken die mee gaan stromen wanneer de afvoer groter is, krijgt het water extra ruimte. Aangezien overstroming in beekdalen een natuurlijk proces is zijn natuurgebieden in de beekdalen heel geschikt als overstromingsgebied en om extra ruimte voor water te creëren.

Gulp breder bij de bron

Het riviertje de Gulp ontspringt in de buurt van Henri Chapelle en is onderdeel van het Boven Geuldal dat zich uitstrekt tot in Valkenburg in Zuid-Limburg. In Wallonië, ongeveer 3 km stroomafwaarts van de bron van de Gulp, hebben we met onze partner Natagora extra waterberging gerealiseerd door het graven van twee extra geultjes en het verlagen van het maaiveld over ongeveer 100m beeklengte. Door de Gulp een bredere bedding te geven is een aanliggende woning beter beschermd tegen wateroverlast en er is tevens een poel hersteld die door bronwater wordt gevoed. Zo profiteren natuur, landschap én de mens van één natuurlijke maatregel.