Op de Slikken van de Heen lopen sinds begin dit jaar wisenten en rode geuzen – een runderras – samen met konikpaarden. De grote grazers helpen de verruiging in het natuurgebied terug te dringen en zo het halfopen landschap duurzaam te behouden. Daarnaast overwoekeren adelaarsvarens het voorheen zeer soortenrijke grasland en rukken exoten als reuzenberenklauw, en dijkviltbraam op. De grote grazers maken hier echter korte metten mee.
Het halfopen landschap van de Slikken van de Heen in de provincie Zeeland is ecologisch heel waardevol. Omdat dit halfopen landschap verruigt en wordt overwoekerd door exoten en adelaarsvarens zijn er grote grazers in het gebied gebracht. Ze moeten de verruiging terug dringen en het landschap open houden.
Het knakken van de adelaarsvaren
Adelaarsvaren wordt door de grazers in het voorjaar gegeten als de jonge scheuten met opgerold blad uit de grond komen. Deze vraat blijkt echter onvoldoende om de varens in te tomen, waardoor er later in het seizoen alsnog grote aaneengesloten velden adelaarsvaren ontstaan. En toch weten de wisenten de adelaarsvaren in te tomen. Adelaarsvaren is namelijk een plant die gemakkelijk afbreekt en gevoelig is voor betreding. De wisenten blijken het hoogst aantrekkelijk te vinden om in de velden met adelaarsvaren te gaan liggen. Ze nemen er ook graag een ‘zandbad’. Met name rond en onder wilgenbosjes worden de adelaarsvarens door de wisenten geknakt omdat de wisenten graag wilg eten en de bomen gebruiken om te schuren. Stapje voor stapje worden robuuste horsten met adelaarsvaren zo opengebroken waardoor andere soorten zoals gewone agrimonie en grote keverorchis weer een kans krijgen. Volgend groeiseizoen zal blijken of het een tijdelijk of blijvend effect is en welke plantensoorten hiervan profiteren.
Berenklauw zingt een toontje lager
Voor de komst van de nieuwe grazers had reuzenberenklauw zich stevig uitgebreid tot diep in het gebied. De rode geuzen en de wisenten vinden de reuzenberenklauw echter uiterst smakelijk. Ze houden de berenklauw dan ook flink onder de duim. In eerste instantie hebben ze vooral de gemakkelijk bereikbare reuzenberenklauw gegeten, maar nu die voorraad op is, gaan ze op zoek naar de minder gemakkelijk bereikbare exemplaren. Zo lopen ze ook dwars door velden adelaarsvaren heen om bij die ene plant te komen en breken zo de velden adelaarsvaren verder open. Reuzenberenklauw komt nu alleen nog maar in bloei op de spaarzame slecht bereikbare plekken, zoals in hoge dijkviltbraamstruwelen en tussen de wirwar aan takken van omgewaaide boswilgen. Door de druk van de grazers krijgt reuzenberenklauw geen kans meer om te woekeren en vormt zo geen bedreiging meer voor de biodiversiteit op de Slikken van de Heen.
Snoeien van dijkviltbraam
Datzelfde geldt voor de dijkviltbraam, een prachtige nectarbron die bovendien veel bessen geeft. Een welkome soort, maar tevens een onbesuisde groeier. De soort neemt enorm toe en overwoekert zelfs inheems struweel. Wisenten weten de smaak van dijkviltbraam echter te waarderen en menige struik is al stevig gesnoeid. Of ze de groei hiermee voldoende weten te remmen zal de komende jaren blijken.
Zo hebben de wisenten en rode geuzen al in korte tijd een flink positief effect op het landschap van de Slikken van de Heen. Het gebied is tot begin 2021 afsloten voor publiek zodat de wisenten in alle rust het gebied verder kunnen verkennen. Langs de randen van het gebied loopt een wandelpad vanaf waar je de grazers vaak kunt zien. Ook organiseert Het Zeeuwse Landschap excursies naar de wisenten. Voor meer informatie hierover zie de website van Het Zeeuwse Landschap.