Liever nat gras dan natte voeten in Zuid-Limburg
16-10-2020|DOOR
Iedere Nederlander die regelmatig op de fiets zit heeft het regenpak dit jaar al meermaals mogen gebruiken. De herfst is begonnen en dat gaat gepaard met buien, van miezerregen waar je stiekem ontzettend nat van wordt tot stortbuien alsof je een douche neemt. Stortbuien of piekbuien waarbij in korte tijd een enorme hoeveelheid water valt, soms meer dan 12mm water in vijf minuten, komen door klimaatverandering steeds vaker voor. Wanneer zo’n stortbui in het Heuvelland van Zuid-Limburg valt dan verzamelt al dat water zich razendsnel onderaan de hellingen in de waterlopen. Met als gevolg dat de riviertjes snel overstromen en er acute wateroverlast is. Maar dat kan anders. Door regenwater langer vast te houden op de plateaus en hellingen bereikt het water veel geleidelijker de riviertjes in de dalen. De kans op extreme hoogwaterpieken en wateroverlast wordt hierdoor kleiner.
Van droog grasland naar nat grasland
Daarom werkt ARK in het Geul- en Gulpdal hard aan natuurlijke maatregelen om water langer vast te houden op plateaus en hellingen. Met Europese financiering en een extra bijdrage van de Nationale Postcode Loterij. Naast het planten van bomen en struiken en het verruimen van beekbeddingen worden er ook oude drainagesystemen verwijderd. De drainagebuizen hebben ooit dienst gedaan voor waterafvoer, om natte graslanden geschikt (of productiever) te maken voor landbouw. Inmiddels zijn de graslanden echter teruggegeven aan de natuur en mogen ze weer natter worden. Samen met Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten - die deze graslanden in hun bezit hebben – proberen we zoveel mogelijk drainagepijpen en buizen te verwijderen. In het onderstaande filmpje vertelt ARK’er Imke Nabben over hoe dat in zijn werk gaat.
De bodem wordt weer een spons
Een gezonde bodem is als een spons: ze kan veel water opnemen en vasthouden. Door het verwijderen van drainagebuizen die het water snel afvoeren kan de bodem zijn oorspronkelijke sponsfunctie weer goed vervullen. Zeker nu we door klimaatverandering met extremer weer te maken hebben is dit geen overbodige luxe. Extreem droge zomers zullen vaker voorkomen en dan is zo’n watervoorraad in de bodem van groot belang. Het water kan na het weghalen van de drainagebuizen weer een natuurlijke weg gaan zoeken door de terreinen. Dat levert afwisseling van natte en minder natte stukken bodem op, met leefgebied voor méér verschillende soorten wilde planten en dieren.
Zeldzame soorten profiteren
Behalve regenwater wordt ook kwelwater (mineralenrijk grondwater) door drainages afgevangen en afgevoerd. Dit kwelwater mag zich nu weer in de bodem van de graslanden verspreiden en aan de oppervlakte komen in natuurlijke laagtes. Waar kwelwater tot boven de bodem komt en het langer nat blijft, ontstaan groeiplekken voor soorten zoals echte dotterbloem, adderwortel, wolfspoot, moerasspirea, moerasvergeetmijnietje, veldrus, echte koekoeksbloem, watermunt, beekpunge, en kattenstaart. Een lust voor het oog en een paradijs voor vele soorten insecten en vogels. Afgelopen zomer zijn er in graslanden langs de Geul meerdere waarnemingen gedaan van de moerasspinkhaan, een soort die goed gedijt in natte graslanden en dus komende tijd zal profiteren van het werk van ARK. Net als de zwarte ooievaar die regelmatig langs de Geul in Mechelen en Epen foerageert. Wie weet kunnen we deze bijzondere vogels met meer natte graslanden verleiden om vanuit het Waalse Geuldal ook in Nederland te komen broeden.
