BlOG: Rollende wisenten in Zeeland
6-08-2020|DOOR
Tijdens mijn zoektocht naar een stageplek voor mijn master ecologie aan de Wageningen Universiteit ben ik in contact gekomen met ARK'er Leo Linnartz. Hij vertelde dat er in de winter wisenten, oftewel de Europese bizon, uitgezet zouden worden in een natuurgebied in Zeeland. Ze zochten hier nog een student voor om onderzoek te doen naar het effect van deze dieren op de vegetatie. Nadat ik een keer mee was geweest naar het voor mij onbekende gebied: Slikken van de Heen, was ik vrij snel verkocht. Leo’s interessante feitjes en verhalen over het gebied, de wisenten zelf en de zandbaden waar ik onderzoek naar zou gaan doen, fascineerden me gelijk en het leek me leuk om me hierin te verdiepen.
Deze zandbaden worden gevormd doordat wisenten veelvoudig achter elkaar op dezelfde plek rollen. Dit gerol heeft voor zowel de wisenten, in de vorm van voornamelijk vachtverzorging, als de omgeving veel positieve effecten. Door deze zandbaden ontstaat er een mozaïekpatroon in het landschap dat diversiteit in zowel planten als insecten soorten faciliteert. Op deze manier dragen wisenten dus bij aan het verhogen van de biodiversiteit.
In februari kwamen de eerste wisenten aan vanuit Natuurpark Lelystad en mocht ik samen met een heleboel anderen, waaronder fotografen, verslaggevers en natuurlijk enthousiaste ecologen, meemaken hoe deze wisenten daar werden losgelaten. Ik had eigenlijk verwacht dat ze zo snel mogelijk uit de trailer zouden rennen en in één keer weg zouden zijn, maar het bleek dat ze rustig op zich lieten wachten en daarna op hun gemak wegliepen om het gebied te gaan verkennen.
In de vervolgweken ben ik vooral bezig geweest met het opzetten van mijn veldwerk. Met name het uitzetten van transecten en het opzoeken van eigenschappen die belangrijk zijn om te noteren tijdens mijn rondes. Transecten zijn paden waarlangs met regelmatige tussenpozen metingen worden gedaan, in dit geval van vegetatie. Uiteindelijk kon ik in maart beginnen met het lopen van mijn transecten in het gebied waar de wisenten waren uitgezet. Daarnaast liep ik ook een transect in het aansluitende gebied om een vergelijking te kunnen maken met het effect dat ander grote grazers als de konikpaarden en rode geuzen hebben. Het hele gebied afstruinen kostte zo’n 2 á 3 dagen maar dit waren de beste dagen! Het was heerlijk om door het gebied te wandelen, te genieten van de natuur en het gedrag van de grazers te observeren. Daarnaast had ik het privilege dat ik zelfs tijdens de lockdown toch nog een goede reden had om lekker buiten te zijn.
Uiteindelijk bleek gedurende de data-analyse dat er inderdaad een sterke toename was van het aantal zandbaden in het wisentgebied en dat dit ook in vergelijking met de konikpaarden en rode geuzen aanzienlijk meer was. Daarnaast leken ze ook nog een andere ondergrond te verkiezen, wat er dus op zou kunnen wijzen dat beide soorten elkaar goed aanvullen. Als de wisenten in september het gehele gebied kunnen gebruiken ben ik erg benieuwd of er een verschil zal worden gezien in hoe het gebied gebruikt wordt. Dus er is zeker nog veel te ontdekken over dit imposante dier!
Aan het eind van mijn stage periode had ik het geluk om de geboorte van het eerste kalfje mee te mogen maken! Deze kleine wisenten zien er nog niet zo stoer uit als hun grote ouders, maar moeten wel al snel meedoen met de rest van de kudde. Zo is dit jong al na twee dagen na de geboorte op een eiland, het water overgestoken naar het vasteland. Ik ben benieuwd hoe deze kalfjes zich verder ontwikkelen en kom zeker nog vaak terug naar het gebied om deze en de andere dieren die er grazen te bewonderen!
Kerstin Bouma, student Ecologie aan Wageningen Universiteit