Ga dat zien: hoogwater in Rijn en Waal
26-01-2018|DOOR
Voor de tweede keer dit jaar is het hoogwater in Rijn en Waal. De Rijn bij Lobith is vandaag boven de 13,70 meter gestegen en zal tot zondag doorstijgen tot ongeveer 14,40 meter. Dit soort waterstanden komen niet ieder jaar voor, maar vormen nog lang geen bedreiging voor onze veiligheid. Nu is het vooral genieten en dat kan goed met de kaart vol hoogwatertips aan het einde van dit bericht.
De Rijn is wederom flink aan het stijgen. Half december was het eerste hoogwatertje van deze winter, toen stegen de waterstanden tot 12,75 meter bij Lobith waardoor een deel van de uiterwaarden overstroomde, daarna zakte het water. Begin januari stegen de waterstanden tot 14,64 meter bij Lobith en waren vrijwel alle uiterwaarden overstroomd. De afgelopen twee weken was het flink gezakt. Het water dat dit weekend het hoogste punt breikt zal iets lager uitkomen, op circa 14,40 meter.
Ruimte voor Levende Rivieren
Al sinds begin jaren negentig wordt, onder andere door ARK, gewerkt aan natuurontwikkeling langs de grote rivieren. Sinds de extreme hoogwaters in 1993 en 1995 gaat dat veelal hand in hand met het maken voor meer ruimte voor de rivieren. Ruimte voor de Rivierprojecten zorgen bij extreme hoogwaters voor een veel grotere veiligheid. En bijkomend voordeel van veel Ruimte voor de Rivierprojecten is dat in veel van deze gebieden dus ruimte is gekomen voor natuur. Veiligheid en natuurontwikkeling kunnen dus uitstekend samengaan.
Overigens is bij waterstanden tussen de 14 en 15 meter bij Lobith nog lang geen sprake van extreem hoogwater en er treden dus geen problemen op, hoogstens wat ongemak voor buitendijkse bewoners. Ter vergelijking, tijdens het extreme hoogwater in 1995 (toen grote delen van het rivierengebied werden geëvacueerd) stond de Rijn bij Lobith op een stand van 16,68 boven NAP.
Meer informatie over Ruimte voor Levende Rivieren, en de kansen die er zijn voor bijvoorbeeld het werken aan veiligheid én natuur, is te vinden op levenderivieren.nl.
Natuur wederom kopje onder
Hoogwaters hebben altijd gevolgen voor de natuur langs de rivieren. Bij de vorige hoogwatergolf moesten dieren al een veilig heenkomen zien te zoeken. De grotere dieren lukt dat meestal, ze weten hun weg te vinden naar binnendijks gebied of naar hoogwatervrije delen van de uiterwaarden. Maar voor veel kleine dieren zoals mollen, muizen en miljarden insecten betekent dit een verdrinkingsdood of ze worden op hun vlucht gegrepen door bijvoorbeeld meeuwen. Zulke taferelen zullen nu veel minder te zien zijn, omdat het vorige hoogwater nog maar een paar weken geleden was. Uiteindelijk zullen als het water zakt de overlevers de uiterwaarden binnen korte tijd weer koloniseren.
Buiten het zicht, onder water, is de rivier ook aan het werk. Tijdens stevige hoogwaters spoelen zand en klei weg van de oevers en dit wordt elders weer afgezet. Op sommige plekken wordt de bodem letterlijk op zijn kop gezet. De kale ondergrond die na het hoogwater achterblijft is het ideale kiembed voor bijzondere stroomdalplanten en het leefgebied van talloze pioniersoorten. Of dat grondverzet ook tijdens de hoogwaters dit jaar is gebeurd weten we pas als het water weer gezakt is.
Waterpeilen
Wie de ontwikkelingen op het gebied van hoogwater wil volgen raden wij aan om de website Waterpeilen.nl te volgen. Wie zich inschrijft voor de nieuwsbrief ontvangt dan automatisch bericht over de hoogwaterverwachtingen.
Zelf zien
Wie zelf het hoogwater wil zien kan vanaf de winterdijken de uiterwaarden overzien. De uiterwaarden zelf zijn grotendeels ontoegankelijk door overstroming. Ook is een deel van de uiterwaarden door Staatsbosbeheer afgesloten om dieren op hoogwatervrije plekken rust te gunnen tijdens de hoogwaterpiek. Respecteer deze tijdelijke toegangsregels.
Onderstaande digitale kaart van ARKer Twan Teunissen geeft een reeks tips om het hoogwater in de Gelderse Poort bij Nijmegen te gaan bekijken.