BLOG: Het (graas)gedrag van wisenten
16-06-2017|DOOR
Een onderzoek naar het (graas)gedrag van wisenten, ofwel de Europese bizon. Vanaf het allereerste moment was ik enthousiast. Tijdens mijn stage wilde ik graag ervaring opdoen in het uitvoeren van veldwerk en nu ik dit kon combineren met gedrag, één van mijn favoriete dier-gerelateerde onderwerpen, was ik overtuigd. Het feit dat de wisent een bedreigde diersoort is, maakt het voor mij extra speciaal om hier mijn steentje aan bij te kunnen dragen.
Ik zal mij trouwens eerst even voorstellen. Mijn naam is Maaike Sleegers en ik ben tweedejaars Diermanagementstudent aan Hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden. Sinds begin februari loop ik stage bij ARK in natuurgebied De Maashorst. Hier observeer ik de inmiddels 15 wisenten op hun natuurlijke gedrag. Met extra nadruk op het graasgedrag.
Mijn dagen op De Maashorst begonnen tussen 08:30 en 09:00 met het zoeken van de kudde wisenten. Tijdens de eerste periode van mijn stage was dit nog erg gemakkelijk, aangezien de dieren zich vrijwel altijd op dezelfde plek bevonden. Naarmate de weken vorderden en de temperaturen omhoog gingen, werd dit steeds lastiger. Wisenten bevinden zich namelijk regelmatig in het bos en laat de lente nu net de periode zijn dat alles in bloei komt te staan. Dit zorgde ervoor dat het zicht in sommige bossen erg slecht was. Dit betekende dat ik de dieren vaak niet meer op zicht, maar op gehoor vond. Het kraken van takken op de grond of het lostrekken van blaadjes en twijgen van takken is vaak goed te horen. Zeker wanneer dieren van een paar honderd kilo dit doen. Laat staan tien van hen. Natuurlijk had ik ook wel eens geluk en stonden de wisenten direct aan het raster te grazen. Daarnaast had ik ook toegang tot de GPS-locatie van de dieren. Eén van de wisenten heeft namelijk een GPS-halsband om. Deze geeft elk uur de locatie van de kudde in het wengebied door, zodat kuddebeheerders en in dit geval stagiaires, een indicatie hebben waar de dieren zich in het gebied bevinden. Dit maakte het zoeken naar tien dieren, in een 170 hectare groot gebied, iets makkelijker.
Wanneer ik de dieren gevonden had, bleef ik een aantal uur bij ze, waarin ik ze observeerde. Dit betekende dat ik elke vijf minuten noteerde wat de dieren deden, wat ze aten, hoe ze aten en in welk biotooptype ze zich bevonden. Door dit gedurende een aantal maanden te doen, kreeg ik een goed beeld hoe de dieren hun dag doorbrachten en kon ik een aantal patronen in gedrag onderscheiden. Toen dit patroon begin mei veranderde, was dit dan ook een indicatie dat er iets stond te gebeuren in de kudde. Zo waren de dieren op 4 mei erg onrustig. Waar ze normaal een vast patroon hadden in de afwisseling van foerageren/rusten, leken een aantal dieren het rusten vandaag over te slaan. Twee van deze dieren waren drachtig. En inderdaad... de volgende dag was het eerste kalf geboren! De rest volgde al snel. Drie dagen later vond ik een tweede kalf en later die week volgde een derde. Inmiddels lopen er al vijf kalfjes rond en bestaat de kudde uit vijftien dieren.
Tijdens mijn weken in het veld had ik niet alleen contact met mijn stagebegeleider van ARK, maar ook met medewerkers van andere organisaties die werkzaam zijn in De Maashorst. Zo werd ik vaak begeleid door de kuddebeheerders van FREE Nature, Bos- en Natuurbeheer van de Gemeente Uden en Staatsbosbeheer. Doordat zij elk kennis en ervaring hebben in verschillende delen van het werkveld, heb ik hierdoor mijn kennis op meerdere onderdelen kunnen vergroten.
Op dit moment zitten mijn observatiedagen er op en ben ik bezig met het verwerken van de gegevens. Even wennen om na vier maanden veldwerk de hele dag achter de computer te zitten. Wel erg interessant, omdat het resultaat van mijn veldwerk zichtbaar wordt. Gelukkig loopt een natuurgebied niet weg en kan ik nog regelmatig een bezoek brengen aan de wisenten op De Maashorst. Want om eerlijk te zijn... na vier maanden observeren raak je stiekem best wel aan ze gehecht!
Maaike Sleegers
Student Diermanagement, Hogeschool Van Hall Larenstein