Blog: Groene opleidingen en procesnatuur

Hallo, even voorstellen! Ik ben Daan Bolle en heb de afgelopen 4 maanden bij ARK stage gelopen. In die tijd heb ik me bezig gehouden met onderzoeken hoe verschillende groene opleidingen procesnatuur en natuurlijke begrazing behandelen in hun lesprogramma.

Daan Bolle

Het Begin

Ik was net klaar met mijn thesis toen ik besloot om aan het laatste deel van mijn studie bos- en natuurbeheer aan de Wageningen Universiteit te beginnen: de stage. Tijdens mijn bachelor is er een gastspreker van ARK Natuurontwikkeling langsgekomen en ik vond dat deze organisatie een mooie kijk heeft op de ontwikkeling en het beheer van natuur. Dus mijn eerste zoekopdracht was dan ook op de site van ARK Natuurontwikkeling: en ja! Ze hadden een interessante stage beschikbaar.

Het Onderzoek

Binnen Nederland zijn er veel groene vervolgopleidingen op verschillende niveaus; hier worden de toekomstige groene werkers, planners en denkers klaargestoomd voor hun bijdrage aan een groene en duurzame leefomgeving. Maar hoe? Op welke manieren wordt er binnen deze opleidingen over de procesnatuur gesproken? Welke rol speelt natuurlijke begrazing binnen zo’n opleiding? Op welke manieren kan ARK een bijdrage leveren met de kennis die ze de afgelopen jaren hebben vergaard? Om dit uit te zoeken heb ik contact gelegd met verschillende scholen en interviewde ik enkele docenten en studiebegeleiders. Daarnaast heb ik door middel van een enquête een poging gedaan om  er achter te komen hoe studenten over deze thema’s denken.

Mijn Werkzaamheden

Voordat ik aan de opdracht kon beginnen was het belangrijk om een goed beeld te krijgen van de visie van ARK op natuurontwikkeling. Dat doe je bij deze organisatie natuurlijk niet alleen door stoffige documenten te lezen, maar juist door het veld in te gaan en de natuur te ervaren. Door uiteenlopende excursies heb ik veel geleerd over de gebieden en de grazers die daar onderdeel van de natuur mogen zijn.

Één van de hoogtepunten was het bijwonen van een vangactie van collega-organisatie FREE Nature. De kuddebeheerder moet namelijk 1 keer per jaar de kalfjes en veulentjes registreren. Op een koude winterochtend was het zover, de kraal stond klaar en ik mocht helpen om de Gallowayrunderen en Konikpaarden te drijven. Alleen twee ervaren medewerkers van FREE en de dierenarts mochten in de kraal om de dieren te registreren. Met een aantal vrijwilligers was ik verantwoordelijk voor het verwijderen van het raster van de vangweide. Dit werk was zeer welkom aangezien mijn voeten -ondanks warme schoenen en sokken- in ijs veranderd waren.

Het andere hoogtepunt was de excursie naar de Millingerwaard met Johan Bekhuis en drie andere stagiaires. Dit was precies de eerste mooie voorjaarsdag en ik heb heerlijk zonder jas kunnen genieten van de verhalen van Johan, de opkomende vegetatie en de grote grazers. Deze excursie was vooral bijzonder omdat onze excursieleider veel wist te vertellen over de begindagen van ARK. Het is indrukwekkend hoe zo’n kleine organisatie in zo’n korte tijd veel heeft weten te betekenen voor de Nederlandse natuur.

Toen ik een goed beeld had bij de visie van ARK ben ik begonnen met het plannen van interviews met docenten. Uiteindelijk heb ik 6 mensen van verschillende opleidingen bereid gevonden om mee te werken aan het onderzoek. De interviews afnemen was leuk werk om te doen. Vaak ging ik in alle vroegte op pad om met het openbaar vervoer in Velp, Apeldoorn, Ede of zelfs Delft te belanden. Veel docenten waren geïnteresseerd in mijn onderzoek en vonden het prima om ook de enquêtes te verspreiden onder hun studenten. 

Daarna was het tijd voor het verwerken van de interviews; dat is nog een heel karweitje, omdat de geluidsopnames woord voor woord moeten worden uitgeschreven. Vanaf het begin van mijn stage was het al duidelijk dat ik zeer veel zelfstandigheid kreeg, dit was goed te combineren met het transcriberen, coderen en analyseren van de interviews. Toch heb ik ook geregeld vergaderingen en themadagen van ARK bijgewoond, omdat deze aansloten bij het onderwerp van mijn onderzoek. Zo kreeg ik ook een inkijkje hoe het is om te werken bij ARK.

De Resultaten

Uit de resultaten blijkt dat er veel verschillen zijn in de manieren waarop groene opleidingen de thema’s van procesnatuur en natuurlijke begrazing behandelen. Soms worden deze thema’s volledig behandeld, maar bij andere opleidingen maar mondjesmaat. De interviews gaven weer in welke vorm en mate deze thema’s werden behandeld. Daarnaast gaven de data ook inzicht op welke manier docenten behoefte hadden aan kennisdeling door ARK. Op basis van die gegevens heb ik uiteindelijk over elke opleiding een advies geschreven hoe ARK kan bijdragen aan een verbreding en verdieping van de kennis over procesnatuur en natuurlijke begrazing in de lesprogramma’s.

Mijn Ervaring

Ik kijk met veel plezier terug op mijn tijd bij ARK. Tijdens deze stage heb ik veel geleerd over procesnatuur en natuurlijke begrazing. Aangezien ik ben opgeleid als sociaal wetenschapper binnen bos- en natuurbeheer heb ik nooit veel over deze thema’s geleerd. Daarnaast is ARK een fijne organisatie om voor te werken omdat je op je eigen zelfstandige manier toch een bijdrage levert door kennis te delen. Ik hoop dat ARK Natuurontwikkeling op een mooie manier met mijn adviezen aan de slag kan en dat procesnatuur en natuurlijke begrazing zo weer in de spotlight komt te staan bij groene opleidingen.

Daan Bolle