Laagwater op de Rijn
17-07-2015|DOOR
De waterstand van Rijn en Waal is behoorlijk laag en zakt steeds verder. De natuur langs de rivier en in de uiterwaarden past zich daar op aan. Sommige specialisten profiteren zelfs van de lage waterstand en bevolken in korte tijd drooggevallen kleivlaktes op zandstranden. In de uiterwaarden in en rondom Nijmegen is dit goed te zien.
De waterstand van de Rijn bij Lobith zakt de komende dagen tot onder de 8 meter NAP. Dat is behoorlijk laag, maar ligt nog een meter van het record vandaan. In november 2011 werd namelijk een record laagwaterstand geregistreerd, toen stond het water op 6,89 meter bij Lobith. De waterstand die de komende dagen optreedt is geen probleem voor de scheepvaart, maar wel voor sommige dieren en planten. Andere soorten profiteren er juist van.
Dood doet Leven in de blubber
Bij het zakken van het water in de rivier beweegt het water in de uiterwaarden mee. Op veel plekken vallen dan plassen droog. Als dit gebeurt zijn dat plekken waar talloze vissen ten dode zijn opgeschreven. Misschien zielig voor de vissen, maar een buitenkans voor vis- en aaseters. Zulke plassen worden al snel ontdekt door reigers en ooievaars en soms zelfs door zwarte ooievaars.
Pionieren op de klei
Met het lage water ontstaan langs plassen ook kale kleiige oevers. Dit is de plek waar een paar hele bijzondere planten van houden. Slijkgroen, bruin cypergras en klein vlooienkruid zijn soorten die in de zomer kiemen op deze kale vlaktes en binnen korte tijd tot bloei komen en hun zaadjes weer achterlaten. De zaden overleven soms meerdere jaren. Want in natte jaren zonder laag water in de zomer is er voor deze pioniers geen plek.
Extreme planten in het zand
De zandstranden langs de rivier worden steeds breder met het zakkende water. Op het vers drooggevallen zand groeit nu nog niks. Maar net als op de klei kiemen ook hier bijzondere planten, planten die tegen extremen kunnen. Want de situatie is hier extreem, woest kolkend water en natte grond tijdens overstromingen; stuivend zand tijdens storm en extreem hoge temperaturen als de zon schijnt. Maar weinig planten kunnen hier overleven. Op de rivierstranden in de Millingerwaard, de Stadswaard en op het Stadseiland in Nijmegen kun je ze zien, bijzondere soorten zoals smal vlieszaad en stekend loogkruid.
Partyeiland
Op sommige plekken ontstaan eilanden langs de rivier. Het mooiste eiland is gloednieuw en ligt midden in de Spiegelwaal, de nieuwe nevengeul bij Nijmegen. Bij laag water valt dit droog en wordt het een echt feesteiland. Grote aantallen vogels, zoals sterns en meeuwen gebruiken het eiland als veilige plek om te rusten en te overnachten. Het eiland is goed te zien van de Oosterhoutsedijk en de Oversteek in Nijmegen.
Of het water nog verder gaat zakken hangt af van het weer in de komende weken. Wie de stand van het water wil volgen kan daarvoor terecht op Teletekst.