Flora- en fauna Klimaatbuffer IJsselmonde onderzocht

Vorige maand verscheen van de hand van Niels Godijn uit Poortugaal, vrijwilliger voor ARK Natuurontwikkeling en vereniging Albrandswaards Landschap, een uitgebreide Broedvogelinventarisatie en Vogelmonitoring van de gebieden langs de Koedood aan de rand van de Rhoonse wijk Portland, de Zuidpolder van Barendrecht en een deel van het Buijtenland van Rhoon. In diezelfde gebieden  heeft Niels Godijn ook de flora, vlinders en libellen geïnventariseerd en zijn er opnames gemaakt van vissen. Ook zijn de waarnemingen van zoogdieren en amfibieën tijdens die inventarisaties in het veld genoteerd. Deze inventarisaties zijn belangrijk om in beeld te kunnen brengen wat de gevolgen zijn voor de natuur door de ingrepen in het nu nog hoofdzakelijk agrarisch gebied de Zuidpolder, en het voormalige stadspark Randzone Koedood.

Natuurlijk beheer langs de Koedood

Het terrein langs de Koedood wordt sinds 2012 op een natuurlijke manier beheerd, zonder dat er gemaaid en gezaagd wordt. Er graast gedurende het hele jaar een kudde Schotse hooglanders. Hun gedrag heeft een grote invloed op het landschap. Er ontstaan ruigtes, maar ook open grazige plekken. Door het ‘gesnoei’ van de runderen wort het struikgewas dicht en compact. Vogels, maar zeker ook insecten en kleine zoogdieren hebben hier profijt van de dekking die dit struweel biedt. Insecten profiteren van de aanwezigheid van de runderen mede dankzij de poep. De runderen in de Koedood worden niet preventief met medicijnen behandeld. Hierdoor zijn hun uitwerpselen ‘schoon’, iets dat veel insecten zoals kevers en vliegen aantrekt.

Op grazige plekken groeien talrijke soorten planten. Bijen en vlinders komen af op de nectar van de bloemen. Het schone water van de Koedood biedt dankzij natuurvriendelijke oevers en een begroeiing met riet en biezen volop gelegenheid voor libellen om te jagen en om eitjes af te zetten. Dit geldt ook voor vissen; in het heldere water profiteren vooral zogenaamde ‘oogjagers’.

Resultaten onderzoek

Langs de Koedood zijn de meeste soorten planten waargenomen, 134 soorten. In de Zuidpolder, waar de natuurlijke ontwikkeling nog maar net op gang is gekomen en waar graafwerkzaamheden nu volop plaatsvinden werden 123 soorten gezien. Het water in de Koedood is helder, met weinig algengroei. Hier groeit zelfs groot blaasjeskruid, een waterplant die van schoon, voedselarm water houdt. Langs de oevers is de vegetatie weelderig, met onder andere grote kattenstaart, watereppe, gevleugeld hertshooi en zelfs rietorchis groeit er. Opvallende soorten zijn echt duizendguldenkruid en gevleugeld helmkruid.

In de Zuidpolder is op de meeste plaatsen het beheer nog té intensief om bijzondere waarnemingen te doen. Wel komt hier lokaal zwanenbloem voor, evenals kleine lisdodde. In de oevers van het in 2012 ingerichte gebiedje ten oosten van de A29 komt moerasandijvie voor, een plant die in het voorjaar de oevers prachtig geel kleurt.

Qua vlinders is er in aantal soorten niet veel verschil: 11 in de Koedoodzone, en 10 in de Zuidpolder. Twee bijzondere soorten, beide waargenomen in de Koedoodzone, zijn argusvlinder en het bruin blauwtje. Dit minieme verschil komt ook terug in de soorten libellen: 15 in de Koedoodzone en 14 in de Zuidpolder. Het verschil wordt gemaakt door de viervlek.

Ook in het aantal vissoorten en in dichtheden aan vissen scoort de Koedood het hoogst: 13 soorten, ten opzichte van 10 soorten in de Zuidpolder, waaronder kolblei en roofblei. De kleine modderkruiper komt zowel in de Koedoodzone als de Zuidpolder voor, evenals het vetje.

Lees alle resultaten in het rapport Flora en Fauna Midden IJsselmonde 2014.

Klimaatbuffer IJsselmonde

Klimaatbuffer IJsselmonde bestaat uit twee voorbeeldgebieden: de nog in ontwikkeling zijnde Zuidpolder van Barendrecht en de Koedoodzone ten zuidwesten van de wijk Portland, begrenst door het riviertje de Koedood. Dit riviertje vormt een belangrijke schakel tussen de Zuidpolder in Barendrecht en het Zuiderpark in Rotterdam en brengt schoon, zoet water naar de stad. Klimaatbuffer IJsselmonde kan als het veel regent extra schoon zoetwater vasthouden. Hiervan profiteert niet alleen de stad, maar ook boeren  die in droge tijden dit water kunnen gebruiken op hun akkers. Recreanten kunnen in beide gebieden kanoën, fietsen en wandelen, waarbij in de Zuidpolder het landschap nog in ontwikkeling is maar waar men in het gebiedje langs de Koedood nu al optimaal kan genieten van de rijkdom die spontane, natuurlijke ontwikkeling met zich meebrengt: een voorbode van hoe de Zuidpolder er over enige jaren uit kan zien!