Maas-Waal connectie
In de Bommelerwaard bij Heerewaarden liggen de Waal en de Maas op slechts een steenworp afstand van elkaar. De Maas buigt hierna zuidwaarts af, richting Den Bosch en de Waal stroomt westelijk richting Zaltbommel. Ooit waren de Waal en Maas op dit punt met elkaar verbonden. In 1904 werden ze definitief van elkaar gescheiden met de aanleg van de Heerewaardense Afsluitdijk. Dit gebeurde omdat het water van twee aparte rivieren destijds makkelijker te beheren was. Dat was echter funest voor de visstand en ook andere dieren en planten konden vanaf dat moment niet meer profiteren van de unieke verbinding tussen twee zeer verschillende riviersystemen.
Belangrijke verbinding
Ruim een eeuw later werken we samen met Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten aan een plan om op dit smalste stuk tussen de Waal en de Maas weer met elkaar te verbinden. Dit is niet alleen voor de natuur van belang, maar ook de (drink)waterkwaliteit en de recreatie gaan er op vooruit. En op termijn kan deze verbinding zelfs een cruciale rol spelen in de hoogwaterveiligheid van de zuidelijke Randstad.
Jos Rademakers: ‘Het terugbrengen van een connectie is vooral ecologisch interessant omdat de Waal en de Maas twee verschillende ecosystemen zijn. Als je die mengt, krijg je spannende interactie.’ De otter en de bever hebben er baat bij, zo kunnen ze zich makkelijker verplaatsen. Wellicht dat zelfs de fint, een nu zeer zeldzame trekvis, hierdoor terugkomt in de Nederlandse wateren.
In 2013 werden er al plannen gemaakt om de verbinding tussen de rivieren te herstellen. In dat plan zou het verval tussen de rivieren, het water in de Waal staat gemiddeld twee meter hoger dan in de Maas, benut worden voor een waterkrachtcentrale. Door het wegstromende Waalwater zou de scheepvaart gehinderd kunnen komen, waardoor Rijkswaterstaat niet akkoord ging met het plan. Nu, voor het programma Life IP Deltanatuur: een Europees programma voor natuurontwikkeling langs Nederlandse rivieren, zijn de plannen weer tevoorschijn gehaald. Er is weer subsidie vrijgekomen om de verbinding tussen Maas en Waal opnieuw te onderzoeken.
Het verbinden van twee grote rivieren is een complex project waar veel partijen bij betrokken zijn: gemeenten, provincie, Rijkswaterstaat, het waterschap, natuurorganisaties. Naast bestuurlijke zijn er ook de nodige technische hobbels te nemen. Zo zal de overgang van de Waal geleidelijk gemaakt moeten worden waardoor het water afgeremd wordt. Ook moet het water onder de Van Heemstraweg door, naast een belangrijke provinciale weg ook een primaire waterkering. Landschappelijk kan de verbinding het mooist worden ingepast in het Voornse Gat, dat eind 19e eeuw gedempt is. Van het plan zijn inmiddels meerdere opties doorgerekend. Het is zowel financieel als technisch haalbaar. Als we willen is deze gedroomde natte ecologische verbindingszone over enkele jaren realiteit.