Op naar meer biodiversiteit in het Dommeldal
In 2020 verwierf ARK ruim acht hectare grond met De Dollekes in Olland en Kerkakkers in Liempde. Met het inrichting- en beheerplan voor dit bijzondere gebied tussen Sint-Oedenrode en Boxtel geeft ARK een impuls aan de biodiversiteit in het Dommeldal. Door het Dommeldal hier te herstellen, ontstaat – samen met de bestaande natuurgebieden eromheen – een sterke natuurkern vol open plekken, bossen, watergangen, boszomen en weiden. Zeldzame en bijzondere planten en dieren krijgen zo weer alle kansen.
Deelgebied Olland (De Dollekes)
In Olland ligt De Dollekes. Dit gebied bestaat deels uit een akker die dicht tegen een van de meest soortenrijke moerasjes van het Dommeldal aan ligt. Hier zijn onder meer dotterbloemen, dauwnetel en lange ereprijs te vinden. De akker heeft helaas te kampen met verdroging, verzuring en vermesting waardoor van de ‘moeraspotentie’ weinig over is. Alle reden om dit aan te pakken. Goed ontwikkelde, dynamische moerassen (ook de kleinere) zijn ecologisch en landschappelijk belangrijk om planten en dieren een goede toekomst te geven. ARK helpt daar met het inrichtingsplan een handje aan mee. De hydrologie en biodiversiteit worden hersteld via het aanpalende moeras en via aanplant vanbos, want bos is in het Dommeldal maar weinig te vinden. Met de aanplant van bomen wordt De Dollekes een belangrijke ecologische verbinding met de andere leembossen in Het Groene Woud.
Deelgebied Kerkakkers (Liempde)
In deelgebied Kerkakkers - de ontstaansplek van Liempde - liggen agrarische, extensief gebruikte weilanden en beemden met hier en daar mooie houtopstanden op de rand van de Dommel. Sommige percelen zijn nog deels bebouwd. In en rondom Kerkakkers leven vogelsoorten als de patrijs, ijsvogel en geelgors. Ook de moerassprinkhaan is hier waargenomen, net zoals vele soorten libellen. Kerkakkers kenmerkt zich verder door natuurlijke hoogteverschillen, maar heeft door de invloed van vermesting, verdroging en een voormalige vuilstort geen voedselrijke bodem meer. Het gebied heeft wel alle potentie om regenwater te bufferen. En dat biedt kansen voor een bijdrage aan het klimaatprobleem. Het kan water opslaan in natte tijden en water afgeven in droge tijden. Oplossingen dus, die goed zijn voor mens, plant en dier.
Inrichtingsmaatregelen
Het inrichtings- en beheerplan dat ARK voor De Dollekes en Kerkakkers ontwikkelde, sluit aan bij de natuur die kenmerkend is voor beekdalen, leembossen en bijbehorende overgangssituaties. De maatregelen dragen direct bij aan versterking van de biodiversiteit. Zo gaat ARK in beide gebieden onder meer diverse sloten dempen en delen van watergangen reconstrueren zodat ze kunnen fungeren als doorstroommoeras. Verder wordt op diverse plekken het maaiveld verlaagd of voorzien van microreliëf. Voor de versterking van de bossen zal ARK inheemse bomen en struiken laten planten. Ook komen er overgangen met structuurrijke open grasgebieden en struwelen. Omdat veel planten, schimmels, insecten en andere organismen zijn aangewezen op ‘dood’ hout, is in het beheerplan opgenomen dat dode bomen niet worden afgevoerd, maar blijven liggen. Zo krijgen natuurlijke processen die de bodem verrijken weer een kans en neemt het aantal vogels, vlinders en insecten direct toe.
Bijzonder: de bossen en bosjes zullen straks direct verbonden zijn met de Dommel. In het gehele Dommelgebied zijn er erg weinig plekken waar het bos direct aan de beek grenst, terwijl veel soorten (bijvoorbeeld wintertaling en otter) juist dit soort plekken nodig hebben. Bij alle maatregelen die ARK in de gebieden treft, blijven de waardevolle, gebiedseigen cultuurhistorische waarden intact.
Zó divers is het Dommeldal
De inrichtingsmaatregelen moeten ertoe leiden dat er gevarieerde bosjes ontstaan met fladderiepen, zomer- en winterlindes en haagbeuken, precies zoals die er in de middeleeuwen ook stonden. Het dode hout trekt populaties van vermiljoenkevers maar ook vogels aan. De bosontwikkeling leidt er ook toe dat De Dollekes en Kerkakkers straks in verbinding staan met De Scheeken en De Geelders. Daarmee zal het leefgebied van onder meer zeldzame vlinders (bont dikkopje, kleine ijsvogelvlinder), de boomkikker en bijzondere vogels als de grauwe klauwier en de zwarte ooievaar flink toenemen in het Dommeldal.