Een coalitie van 6 organisaties gaat het oer-Hollandse getijdenlandschap in het Haringvliet in ere herstellen. Pal onder Rotterdam ontwikkelen zij op de grens van rivier en zee een uniek natuurgebied en toeristische trekpleister waar iconen als de zeearend, steur, bruinvis en witsnuitdolfijn zich kunnen vestigen. De organisaties ontvingen dinsdag 27 januari op het Goed Geld Gala 13,5 miljoen euro uit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij om hun droom te realiseren: het afgesloten Haringvliet weer tot leven wekken.
Het bijzondere project Natuurherstel Haringvliet is ontwikkeld door 6 organisaties: initiatiefnemer het Wereld Natuur Fonds (WNF), Natuurmonumenten, ARK Natuurontwikkeling, Sportvisserij Nederland, Staatsbosbeheer en Vogelbescherming Nederland. Zij werken nauw samen met de provincie Zuid-Holland en gemeenten in de regio die van het Haringvliet weer een dynamisch gebied willen maken waar de natuur én regionale economie bloeien. Dankzij de deelnemers aan de Nationale Postcode Loterij kan iedereen straks op het water en aan de oevers genieten van unieke natuur die vrijwel is verdwenen uit de Nederlandse delta.
Unieke natuur Nederlandse delta
Het Droomfonds – door de Nationale Postcode Loterij in het leven geroepen voor baanbrekende initiatieven – maakt het mogelijk een historische kans te grijpen om de verloren natuur in het Haringvliet te herstellen. In 2018 zet Rijkswaterstaat de Haringvlietsluizen op een kier. Door dit Kierbesluit kunnen trekvissen als zalm en steur de riviermonding weer vinden om tussen de Rijn en de zee te migreren. Het zo lang afgesloten Haringvliet krijgt dan ook weer enigszins de overgangsdynamiek terug tussen zoet rivierwater en de zoute zee. De terugkeer van dat brakke water is hèt moment om de natuur het noodzakelijke zetje te geven. Door het unieke landschap van slikken, schorren en rietvelden te herstellen ontstaat een walhalla voor vissen, bruinvissen, dolfijnen en vogels, zoals lepelaars, dwergsterns, zilverreigers en vis- en zeearenden.
De komende jaren gaat de coalitie aan de slag om de natuur te laten opbloeien. Zo worden voor de kust schelpdierbanken hersteld. Die zijn onmisbaar voor een gezonde delta. Schelpdierbanken fungeren als kraamkamer voor vissen die weer haaien, roggen en dolfijnen aantrekken. Ook wordt een kweekcentrum voor steuren opgezet. Deze majestueuze trekvis trok ooit door de Rijn en verbleef in het brakke water van de delta om op te groeien en te wennen aan het zoute zeewater. Midden vorige eeuw verdween de steur door vervuiling en overbevissing.
Spiekkoepel
De coalitie gaat aan de oevers en op het Haringvliet meer natuurgebied ontwikkelen. Buitendijkse polders veranderen in brakke slikken en schorren waar uitgestrekte rietvelden kunnen ontstaan en kale, verharde oevers plaatsmaken voor natuur met vogeleilanden en stroomgeulen. Zo kunnen oorspronkelijke planten terugkeren en trekvissen en moeras- en watervogels weer hun plek vinden. Verder komt er een unieke Spiekkoepel, de enige plek ter wereld waar natuurliefhebbers vogelkolonies bijna kunnen aanraken zonder de dieren te verstoren.
"Het Haringvliet is een van de grootste resterende knelpunten voor natuur in ons Europese rivierenstelsel", zegt WNF-directeur Johan van de Gronden. "De potentie van ecologisch herstel is enorm. Het project Natuurherstel Haringvliet kan het model worden dat laat zien hoe natuur, economie, recreatie en lokale gemeenschap samen floreren. De toekenning van het Droomfonds door de Nationale Postcode Loterij maakt een doorbraak mogelijk voor oer-Hollands natuurherstel."
"Het is geweldig dat wij nu met 5 andere organisaties zo’n grote bijdrage kunnen leveren aan deze iconische natuur", zegt Marc van den Tweel, algemeen directeur van Natuurmonumenten. "En iedereen kan daar volop van genieten: straks kun je vanuit hartje Rotterdam rechtstreeks met de aqualiner naar Stellendam voor verse Noordzeegarnalen of naar Tiengemeten voor een wandeling en een pannenkoek."
Recreatie
Iedereen kan straks het nieuwe Haringvliet ervaren en beleven. Elektrische veerboten brengen toeristen door de natuur naar schilderachtige dorpjes. Natuurliefhebbers kunnen struinroutes tot diep in de wildernis volgen, deelnemen aan vis- en vogelexcursies en de natuur bekijken vanaf uitkijkpunten, zoals op de Slijkplaat die nu nog niet toegankelijk is. Er zijn ook al gesprekken met recreatieondernemers en lokale bedrijven die het plan omarmen. Zo zijn er volop kansen voor horeca om streekgerechten en duurzaam gevangen vis uit de delta aan te bieden. "Voor de inwoners van Zuid-Holland en de regio is Natuurherstel Haringvliet een waar feest", aldus Han Weber van de provincie Zuid-Holland. "We krijgen er spectaculaire natuur bij én een geweldige economische en maatschappelijke impuls om in de regio te wonen en werken."
Burgemeester van Rotterdam, Ahmed Aboutaleb, spreekt ook zijn steun uit voor het plan. "Met een breed scala aan partners werkt de gemeente Rotterdam aan een groenere delta in Rotterdam. Nieuwe groene oevers leveren een aantrekkelijke en klimaatbestendige leefomgeving op voor bewoners, planten én dieren en versterken zo de natuur. Het gebied rondom het Haringvliet fungeert als een soort ‘achtertuin’ voor de Rotterdammers."
